ท่อร้อยสาย
การใช้ท่อในงานไฟฟ้ามีจุดประสงค์เพื่อป้องกันอันตรายที่อาจเกิดกับสายไฟ
และให้เหมาะสมกับการเดินสายในแต่ละพื้นที่ ท่อที่นิยมใช้แบ่งออกเป็น
2 กลุ่มคือ ท่อโลหะและท่ออโลหะ ซึ่งประกอบด้วย
ท่อโลหะบาง ( Electrical Metallic
Tubing; EMT ) ทำด้วยแผ่นเหล็กกล้าชนิดรีดร้อนหรือรีดเย็น
หรือแผ่นเหล็กกล้าเคลือบสังกะสี ผิวภายในเคลือบ ด้วยอีนาเมล
ทำให้ผิวท่อเรียบทั้งภายใน และภายนอกท่อ และมีความมันวาว ปลายท่อเรียบทั้ง
2 ด้านไม่สามารถทำเกลียวได้ มาตรฐานกำหนด ให้ใช้ ้ตัวอักษรสีเขียวระบุชนิด
และขนาดของท่อ เรียกกันทั่วไปว่าท่อ EMT ปัจจุบันมีขนาดตั้งแต่
1/2" - 2" และยาวท่อนละ 10 ฟุตหรือประมาณ 3 เมตร
ดังรูป
ท่อ EMT ใช้เดินลอยในอากาศ หรือฝังในผนังคอนกรีตได้
แต่ห้ามฝังดิน หรือฝังในพื้นคอนกรีต ในสถานที่อันตราย ระบบแรงสูง
หรือบริเวณ ที่อาจเกิดความเสียหายทางกายภาพ ขนาดท่อที่มีขายในท้องตลาดคือ
1/2" , 3/4" , 1" , 1 1/4" , 1 1/2"
, 2" การดัดท่อชนิดนี้ใช้ bender ที่มีขนาดเท่ากับขนาดท่อ
สำหรับท่อที่มีขนาดใหญ่ อาจใช้ข้อโค้งสำเร็จรูป (Elbow) ที่วางขายทั่วไปได้เช่น
ข้อโค้ง 90 องศา ดังรูป
ตัวอย่างข้อมูลท่อ EMT แสดงดังตาราง
( ของ NIPPON white conduit )
ท่อโลหะหนาปานกลาง
( Intermediate Metal Conduit; IMC )
ทำด้วยแผ่นเหล็กกล้าชนิดรีดร้อนหรือรีดเย็น หรือแผ่นเหล็กกล้าเคลือบสังกะสี
ผิวภายในเคลือบด้วยอีนาเมล ทำให้ผิวท่อเรียบทั้งภายใน และภายนอกท่อ
และมีความมันวาว มีความหนากว่าท่อ EMT ปลายท่อทำเกลียวไว้ทั้ง
2 ด้าน มาตรฐานกำหนดให้ใช้ตัวอักษรสีส้ม (บางครั้งอาจเห็นเป็นสีแดง)
ระบุชนิดและขนาดของท่อ เรียกกันทั่วไปว่าท่อ IMC มีขนาดตั้งแต่
1/2" - 4" และยาวท่อนละ 10 ฟุต หรือประมาณ 3 เมตร
ดังรูป
ท่อ IMC ใช้เดินนอกอาคาร หรือฝังในผนัง-พื้นคอนกรีตได้
ขนาดท่อที่มีขายในท้องตลาดคือ 1/2" , 3/4" , 1"
, 1 1/4" , 1 1/2" , 2" , 2 1/2" , 3"
, 3 1/2" และ 4" การดัดท่อชนิดนี้ใช้ hickey ที่มีขนาดเท่ากัน
สำหรับท่อที่มีขนาดใหญ่ อาจใช้ข้อโค้งสำเร็จรูป ที่วางขายทั่วไปได้เช่น
ข้อโค้ง 90 องศา ดังรูป
ตัวอย่างข้อมูลท่อ IMC แสดงดังตาราง
( ของ NIPPON white conduit )
ท่อโลหะหนา ( Rigid Steel Conduit; RSC )
ทำด้วยแผ่นเหล็กกล้าชนิดรีดร้อนหรือรีดเย็น หรือแผ่นเหล็กกล้าเคลือบสังกะสีทั้งผิวภายนอกและภายใน
ทำให้ผิวท่อเรียบทั้งภายใน และภายนอกท่อ แต่ผิวจะด้านกว่าและหนากว่าท่อ
EMT และ IMC ปลายท่อทำเกลียวไว้ทั้ง 2 ด้าน มาตรฐานกำหนดให้ใช้ตัวอักษรสีดำ
ระบุชนิดและขนาดของท่อ เรียกกันทั่วไปว่าท่อ RSC มีขนาดตั้งแต่
1/2" - 6" และยาวท่อนละ 10 ฟุตหรือประมาณ 3 เมตร
ดังรูป
ท่อ RSC ใช้เดินนอกอาคาร หรือฝังในผนัง-พื้นคอนกรีตได้
ขนาดท่อที่มีขายในท้องตลาดคือ 1/2" , 3/4" , 1"
, 1 1/4" , 1 1/2" , 2" , 2 1/2" , 3"
, 3 1/2", 4" ,5" และ 6" การดัดท่อชนิดนี้ใช้
hickey หรือเครื่องดัดท่อไฮดรอลิกที่มีขนาดเท่ากัน สำหรับท่อที่มีขนาดใหญ่
อาจใช้ข้อโค้งสำเร็จรูปคล้ายกับข้อโค้งสำเร็จรูปของท่อ IMC
ที่วางขายทั่วไปได้เช่น ข้อโค้ง 90 องศา เป็นต้น ตัวอย่างข้อมูลท่อ
RSC แสดงดังตาราง ( ของ NIPPON white conduit )
ท่อโลหะอ่อน
( Flexible Metal Conduit )
ทำด้วยแผ่นเหล็กกล้าเคลือบสังกะสีทั้งผิวภายนอกและภายใน เป็นท่อที่มีความอ่อนตัว
โค้งงอไปมาได้ เหมาะสำหรับต่อเข้ากับดวงโคม มอเตอร์หรือ เครื่องจักรกลที่มีการสั่นสะเทือน
มีขนาดตั้งแต่ 1/2" - 4" ลักษณะของท่อแสดงดังรูป
ท่อโลหะอ่อน
ใช้เดินในสถานที่แห้งและเข้าถึงได้ ห้ามใช้เดินในสถานที่เปียก
, ในช่องขึ้นลง , ในห้องเก็บแบตเตอรี่ , ในสถานที่อันตราย
, ฝังดินหรือ ฝังในคอนกรีต ขนาดท่อที่มีขายในท้องตลาดคือ 1/2"
, 3/4" , 1" , 1 1/4" , 1 1/2" , 2"
, 2 1/2" ,3" และ 4" ท่อโลหะอ่อนที่ใช้ต้องมีขนาด
ไม่เล็กกว่า 1/2" ยกเว้นท่อโลหะอ่อนที่ประกอบมากับขั้วหลอดไฟฟ้า
และมีความยาวไม่เกิน 180 เซนติเมตร การจับยึดท่อชนิดนี้ต้องมีระยะห่าง
ระหว่างอุปกรณ์ ไม่เกิน 1.50 เมตร และห่างจากกล่องต่อสาย ไม่เกิน
30 เซนติเมตร และห้ามใช้ท่อโลหะอ่อนเป็นตัวนำ แทนสายดิน
ท่อโลหะอ่อนกันน้ำ
เป็นท่อโลหะอ่อนที่มีเปลือก PVC หุ้มด้านนอกเพื่อกันความชื้น
ไม่ให้เข้าไปภายในท่อได้ ใช้งานในบริเวณที่ต้องการ ความอ่อนตัว
ของท่อเพื่อป้องกันสายไฟฟ้า ชำรุด จากไอของเหลวหรือของแข็งหรือในที่อันตราย
ห้ามใช้ในบริเวณที่อุณหภูมิใช้งานของ สายไฟฟ้าสูงมากจน
ทำให้ท่อเสียหายมีขนาดตั้งแต่ 1/2" - 4" การตัดท่อชนิดนี้ใช้เลื่อยตัดเหล็ก
ทั่วไปตัดตรงๆ โครงสร้างภายในและข้อมูลของท่อโลหะอ่อนกันน้ำ
แสดง ดังรูปข้างล่าง
ท่อ
PVC ( Poly Vinyl Chloride )
ทำด้วยพลาสติกพีวีซี ที่มีคุณสมบัติต้านเปลวไฟ แต่ข้อเสียคือขณะที่ถูกไฟไหม้จะมีก๊าซพิษที่เป็นอันตรายต่อคนเราออกมาด้วย
และไม่ทนต่อแสงอัลตร้าไวโอเล็ตทำให้ท่อกรอบเมื่อโดนแดดเป็นเวลานาน
ที่ใช้ในงานไฟฟ้ามีสีเหลือง มีขนาดตั้งแต่ 1/2" - 4"
และยาวท่อนละ 4 เมตร ดังรูป
ท่อ PVC ใช้เดินลอยในอากาศ หรือฝังในผนังคอนกรีตได้ แต่ห้ามใช้ใน
บริเวณที่อาจเกิดความเสียหายทางกายภาพ ขนาดท่อที่มีขายในท้องตลาด
คือ 3/8" , 1/2" , 3/4" , 1" , 1 1/4"
, 1 1/2" , 2" , 2 1/2" , 3" และ 4"
สำหรับท่อ ขนาด 3" และ 4" มีความยาว 2 ขนาดคือ 4
และ 6 เมตร ขึ้นอยู่กับ แต่ละบริษัท
ท่อ
HDPE ( High Density PolyEthylene )
ทำด้วยพลาสติก Polyethylene ชนิด high density ที่มีคุณสมบัติต้านเปลวไฟ
มีความแข็งแรงสูง ยืดหยุ่นตัวได้ดี มีทั้งแบบผิวเรียบ และแบบลูกฟูก
ใช้เดินสายบนผิวในที่โล่ง, บนฝ้าในอาคาร, เดินสายใต้ดินทั้งแรงดันต่ำและ
แรงดันสูงปานกลาง ทนต่อแรงกดอัดได้ดี ข้อได้เปรียบของท่อชนิดนี้
คือความอ่อนตัวจึงไม่ต้องดัดท่อทำให้เดินท่อได้สะดวกรวดเร็ว
ขนาดของท่อ มีตั้งแต่ 1/2" ขึ้นไป
 |
ท่อ HDPE แบบผิวเรียบ |
 |
ท่อ HDPE แบบลูกฟูก |
